Τα Σανά
της Ελευθερίας και της Ελένης Γραμπή
Τα Σανά βρίσκονται στο νομό Χαλκιδικής σε υψόμετρο 300 μέτρα και απέχουν 17 χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο και 56 από την Θεσσαλονίκη. Έχει πληθυσμό 350 περίπου κατοίκους.
Για την ονομασία του χωριού ακριβείς πληροφορίες δεν έχουμε. Οι γεροντότεροι πιστεύουν ότι επειδή το χωριό είναι ορεινό και τα παλιά χρόνια η καλλιέργεια σιταριού ήταν η κύρια ασχολία, ο κάμπος ήταν γεμάτος μετά τον "θέρο" από ξερά χόρτα - σανό. Από εκεί επικράτησε η ονομασία Σανά.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια δημητριακών και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι ασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια για την παραγωγή τσίπουρου και κρασιού.
Σε ό,τι αφορά τα αξιοθέατα των Σανών, το φράγμα - λίμνη είναι από τα πιο αξιόλογα. Εκτός από ταμιευτήρας νερού, εξελίσσεται σε έναν άριστο υδροβιότοπο. Με νέες προσθήκες μπορεί να εξελιχθεί σε πόλο έλξης για ντόπιους και ξένους επισκέπτες.
Επίσης, το μεγάλο ρέμα - φαράγγι του Αμμίτη ποταμού, η τοποθεσία του Αη-Λιά και οι χαμηλοί λόφοι της κορυφογραμμής του Νέεφου προσφέρονται για φυσικές διαδρομές, επισκέψεις και περιπάτους.
Ο δρόμος από τη διασταύρωση της "Κερασιάς" προς το χωριό είναι πανέμορφη, με θέα τη Βόλβη, αρχαιολογικούς χώρους, το αρχαίο νεκροταφείο και το μικρό, πρόσφατα ανακαινισμένο εκκλησάκι του 10ου αιώνα.
Τα έθιμα είναι ίδια με αυτά των χωριών της βόρειας Χαλκιδικής. Ο κόσμος αγαπά να συμμετέχει σε τοπικά πανηγύρια και γλέντια. Η παραδοσιακή ενδυμασία της γυναίκας στη Χαλκιδική ήταν ένα μακρύ υφαντό φόρεμα, που κούμπωνε μπροστά, με μεταξωτή ποδιά και μαντήλα.
Όταν γιορτάζουν οι δύο εκκλησίες των Παμμεγίστων Ταξιαρχών (πολιούχος του χωριού) και το ξωκλήσι του Άη-Λιά, οι κάτοικοι κάνουν ετοιμασίες για τα αντίστοιχα πανηγύρια. Σερβίρεται φαγητό που από την προηγούμενη βραδιά έχει μαγειρευτεί σε μεγάλα καζάνια. Αυτοί που βοηθούν στον καθαρισμό του χώρου και στις γενικότερες ετοιμασίες, ονομάζονται "Οικονομάδες". Η προσέλευση του κόσμου είναι μεγάλη και η παραδοσιακή ορχήστρα και τα χορευτικά συγκροτήματα συμπληρώνουν την εορταστική διάθεση.
Η γαλατόπιτα (γλύκισμα από γάλα, ρύζι, αυγά και μυρωδικά), η χορτόπιτα ή η τυρόπιτα είναι παραδοσιακές συνταγές του χωριού μας.
Η αρχιτεκτονική του χωριού μας δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαιτερότητα. Στο κέντρο της πλατείας είναι κτισμένο το πέτρινο σχολείο, που σήμερα λειτουργεί ως κοινοτικό κατάστημα. Ο μορφωτικός σύλλογος έχει ανακαινίσει το κτήριο που τον στεγάζει και φιλοξενεί το αγροτικό ιατρείο.
Η κεντρική εκκλησία έχει χτιστεί το 1864 και έχει ανακαινιστεί και αυτή.
Τα Σανά αποτελούν μια μικρή μεν κοινότητα αλλά με πολλές δυνατότητες ανάπτυξης, ιδιαίτερα μέσα στα πλαίσια των Προγραμμάτων που αφορούν την ύπαιθρο και τον αγροτουρισμό.
της Ελευθερίας και της Ελένης Γραμπή
Τα Σανά βρίσκονται στο νομό Χαλκιδικής σε υψόμετρο 300 μέτρα και απέχουν 17 χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο και 56 από την Θεσσαλονίκη. Έχει πληθυσμό 350 περίπου κατοίκους.
Για την ονομασία του χωριού ακριβείς πληροφορίες δεν έχουμε. Οι γεροντότεροι πιστεύουν ότι επειδή το χωριό είναι ορεινό και τα παλιά χρόνια η καλλιέργεια σιταριού ήταν η κύρια ασχολία, ο κάμπος ήταν γεμάτος μετά τον "θέρο" από ξερά χόρτα - σανό. Από εκεί επικράτησε η ονομασία Σανά.
Οι κάτοικοι ασχολούνται με την καλλιέργεια δημητριακών και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι ασχολούνται με την αμπελοκαλλιέργεια για την παραγωγή τσίπουρου και κρασιού.
Σε ό,τι αφορά τα αξιοθέατα των Σανών, το φράγμα - λίμνη είναι από τα πιο αξιόλογα. Εκτός από ταμιευτήρας νερού, εξελίσσεται σε έναν άριστο υδροβιότοπο. Με νέες προσθήκες μπορεί να εξελιχθεί σε πόλο έλξης για ντόπιους και ξένους επισκέπτες.
Επίσης, το μεγάλο ρέμα - φαράγγι του Αμμίτη ποταμού, η τοποθεσία του Αη-Λιά και οι χαμηλοί λόφοι της κορυφογραμμής του Νέεφου προσφέρονται για φυσικές διαδρομές, επισκέψεις και περιπάτους.
Ο δρόμος από τη διασταύρωση της "Κερασιάς" προς το χωριό είναι πανέμορφη, με θέα τη Βόλβη, αρχαιολογικούς χώρους, το αρχαίο νεκροταφείο και το μικρό, πρόσφατα ανακαινισμένο εκκλησάκι του 10ου αιώνα.
Τα έθιμα είναι ίδια με αυτά των χωριών της βόρειας Χαλκιδικής. Ο κόσμος αγαπά να συμμετέχει σε τοπικά πανηγύρια και γλέντια. Η παραδοσιακή ενδυμασία της γυναίκας στη Χαλκιδική ήταν ένα μακρύ υφαντό φόρεμα, που κούμπωνε μπροστά, με μεταξωτή ποδιά και μαντήλα.
Όταν γιορτάζουν οι δύο εκκλησίες των Παμμεγίστων Ταξιαρχών (πολιούχος του χωριού) και το ξωκλήσι του Άη-Λιά, οι κάτοικοι κάνουν ετοιμασίες για τα αντίστοιχα πανηγύρια. Σερβίρεται φαγητό που από την προηγούμενη βραδιά έχει μαγειρευτεί σε μεγάλα καζάνια. Αυτοί που βοηθούν στον καθαρισμό του χώρου και στις γενικότερες ετοιμασίες, ονομάζονται "Οικονομάδες". Η προσέλευση του κόσμου είναι μεγάλη και η παραδοσιακή ορχήστρα και τα χορευτικά συγκροτήματα συμπληρώνουν την εορταστική διάθεση.
Η γαλατόπιτα (γλύκισμα από γάλα, ρύζι, αυγά και μυρωδικά), η χορτόπιτα ή η τυρόπιτα είναι παραδοσιακές συνταγές του χωριού μας.
Η αρχιτεκτονική του χωριού μας δεν παρουσιάζει κάποια ιδιαιτερότητα. Στο κέντρο της πλατείας είναι κτισμένο το πέτρινο σχολείο, που σήμερα λειτουργεί ως κοινοτικό κατάστημα. Ο μορφωτικός σύλλογος έχει ανακαινίσει το κτήριο που τον στεγάζει και φιλοξενεί το αγροτικό ιατρείο.
Η κεντρική εκκλησία έχει χτιστεί το 1864 και έχει ανακαινιστεί και αυτή.
Τα Σανά αποτελούν μια μικρή μεν κοινότητα αλλά με πολλές δυνατότητες ανάπτυξης, ιδιαίτερα μέσα στα πλαίσια των Προγραμμάτων που αφορούν την ύπαιθρο και τον αγροτουρισμό.
