Το έθιμο του Σταυρού
της καθηγήτριας κ. Παπακώστα Ρούσας
Η αποκριά είναι για όλους μια περίοδος γλεντιού και ξεφαντώματος πριν τη Σαρακοστή, που προετοιμάζει πνευματικά τους πιστούς για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα. Στο Ζαγκλιβέρι, όπως μαρτυρούν οι παλιότεροι, την Κυριακή της Τυρινής γινόταν το έθιμο του Σταυρού. Το έθιμο γινόταν σε σπίτια του χωριού.
Την παραμονή της Κυριακής της Τυρινής, οι κοπέλες της γειτονιάς πήγαιναν στο σπίτι της γειτόνισσας, στο οποίο θα τελούνταν το έθιμο, όλα τα υλικά για την κατασκευή της «νηβατής», του ψωμιού δηλαδή, καθώς και τα υλικά για το «σαραγλί», ένα είδος μπακλαβά.
Η γυναίκα που στο σπίτι της θα τελούνταν το έθιμο, ζύμωνε τη «νηβατή» και τη σφράγιζε με σφραγίδα που απεικόνιζε το δικέφαλο αητό. Στη συνέχεια, τη στόλιζε με μεγάλα κλωνάρια ξερού βασιλικού που τα έμπηγε στη «νηβατή». Γύρω από τα κλωνάρια τύλιγε το «Μάρτη», δηλαδή άσπρο και κόκκινο νήμα, ή κορδέλες πολύχρωμες. Την Κυριακή της Τυρινής, μετά την Εκκλησία, την επισκέπτονταν όλες οι κοπέλες, φέρνοντας η κάθε μία το φαγητό της. Η «νηβατή» τοποθετούνταν σε ένα τραπέζι και οι κοπέλες την τραγουδούσαν και τη χόρευαν.
Το τραγούδι που έλεγαν ήταν το εξής:
«Σταυρέ στον τόπο σου
βάνε τα ποδήματά σου
να πατάς τα κλήματά σου
να φυτρώνουν τα λουλούδια
να τα κόβουν τα παιδούδια
να τα κάνουν φουντακούδες
να τα δώσουν στα κουρτσούδια
να τα κάνουν στεφανούδια
να τα βάλουν στο κεφάλι
να μυρίζει το κεφάλι».
Στη συνέχεια, έκοβαν και μοίραζαν τη «νηβατή» και τον Μάρτη. Άλλες κυρίες διηγούνται πως βάζανε τον Μάρτη κάτω από κεραμίδι κι αν το έπαιρνε σκουλήκι η κοπέλα θα παντρευόταν φτωχό, αν το έπαιρνε μυρμήγκι θα παντρευόταν πλούσιο.
Η ημέρα συνεχίζονταν με φαΐ, τραγούδι και χορό. Οι άντρες δεν έπαιρναν μέρος στο έθιμο, που έδινε στις κοπέλες την ευκαιρία να διασκεδάσουν, αλλά γνωρίζοντας τα σπίτια στα οποία τελούνταν, περνούσαν απ’ έξω κάνοντας καντάδα.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος αναβίωσε με μεγάλη επιτυχία, το έθιμο την Κυριακή 1/3/09, στην πλατεία Ζαγκλιβερίου, στις 11 το πρωί.
της καθηγήτριας κ. Παπακώστα Ρούσας
Η αποκριά είναι για όλους μια περίοδος γλεντιού και ξεφαντώματος πριν τη Σαρακοστή, που προετοιμάζει πνευματικά τους πιστούς για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα. Στο Ζαγκλιβέρι, όπως μαρτυρούν οι παλιότεροι, την Κυριακή της Τυρινής γινόταν το έθιμο του Σταυρού. Το έθιμο γινόταν σε σπίτια του χωριού.
Την παραμονή της Κυριακής της Τυρινής, οι κοπέλες της γειτονιάς πήγαιναν στο σπίτι της γειτόνισσας, στο οποίο θα τελούνταν το έθιμο, όλα τα υλικά για την κατασκευή της «νηβατής», του ψωμιού δηλαδή, καθώς και τα υλικά για το «σαραγλί», ένα είδος μπακλαβά.
Η γυναίκα που στο σπίτι της θα τελούνταν το έθιμο, ζύμωνε τη «νηβατή» και τη σφράγιζε με σφραγίδα που απεικόνιζε το δικέφαλο αητό. Στη συνέχεια, τη στόλιζε με μεγάλα κλωνάρια ξερού βασιλικού που τα έμπηγε στη «νηβατή». Γύρω από τα κλωνάρια τύλιγε το «Μάρτη», δηλαδή άσπρο και κόκκινο νήμα, ή κορδέλες πολύχρωμες. Την Κυριακή της Τυρινής, μετά την Εκκλησία, την επισκέπτονταν όλες οι κοπέλες, φέρνοντας η κάθε μία το φαγητό της. Η «νηβατή» τοποθετούνταν σε ένα τραπέζι και οι κοπέλες την τραγουδούσαν και τη χόρευαν.
Το τραγούδι που έλεγαν ήταν το εξής:
«Σταυρέ στον τόπο σου
βάνε τα ποδήματά σου
να πατάς τα κλήματά σου
να φυτρώνουν τα λουλούδια
να τα κόβουν τα παιδούδια
να τα κάνουν φουντακούδες
να τα δώσουν στα κουρτσούδια
να τα κάνουν στεφανούδια
να τα βάλουν στο κεφάλι
να μυρίζει το κεφάλι».
Στη συνέχεια, έκοβαν και μοίραζαν τη «νηβατή» και τον Μάρτη. Άλλες κυρίες διηγούνται πως βάζανε τον Μάρτη κάτω από κεραμίδι κι αν το έπαιρνε σκουλήκι η κοπέλα θα παντρευόταν φτωχό, αν το έπαιρνε μυρμήγκι θα παντρευόταν πλούσιο.
Η ημέρα συνεχίζονταν με φαΐ, τραγούδι και χορό. Οι άντρες δεν έπαιρναν μέρος στο έθιμο, που έδινε στις κοπέλες την ευκαιρία να διασκεδάσουν, αλλά γνωρίζοντας τα σπίτια στα οποία τελούνταν, περνούσαν απ’ έξω κάνοντας καντάδα.
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος αναβίωσε με μεγάλη επιτυχία, το έθιμο την Κυριακή 1/3/09, στην πλατεία Ζαγκλιβερίου, στις 11 το πρωί.
