ΓΙΑΤΡΟΣΠεριγραφή Επαγγέλματος: Η διάγνωση, η θεραπεία ασθενειών και γενικά η προστασία της υγείας του ανθρώπου είναι το αντικείμενο της εργασίας του γιατρού. Παράλληλα μπορεί να ασχοληθεί με την έρευνα καθώς και με την εφαρμογή διάφορων μεθόδων και τεχνικών που προκύπτουν από τα ερευνητικά του πορίσματα. Μια χαρακτηριστική ιδιαιτερότητα του ιατρικού επαγγέλματος αποτελεί η υψηλή εξειδίκευση, που οδηγεί με τη σειρά της στην δημιουργία πολυάριθμων ειδικοτήτων. Το γνωσιολογικό και επαγγελματικό πεδίο του ιατρού κατανέμεται σήμερα σε 39 βασικές διαφορετικές ειδικότητες που αναγνωρίζει το ελληνικό κράτος. Όλες οι ιατρικές ειδικότητες ανήκουν σε τέσσερις βασικούς κλάδους της ιατρικής επιστήμης: α) της παθολογίας, β) της χειρουργικής, γ) της κλινικοεργαστηριακής και εργαστηριακής ιατρικής και δ) της ψυχιατρικής. Πιο συγκεκριμένα, το επάγγελμα του γιατρού απαιτεί σημαντικές θεωρητικές γνώσεις βιολογικών ανθρωπολογικών, φυσικών, κοινωνικών και τεχνολογικών επιστημών αλλά και γνώσεις των εφαρμογών αυτών στην Ιατρική Επιστήμη. Πέρα όμως από τις θεωρητικές γνώσεις, πρέπει να αποκτήσει την ικανότητα να εκτελεί διάφορες ιατρικές πράξεις, ικανότητα που αποκτάται μόνο με πρακτική άσκηση σε Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία. Ο γιατρός πρέπει να είναι ικανός να ανταποκριθεί στις διαρκώς μεταβαλλόμενες σύγχρονες ανάγκες και γι’ αυτό ο ρόλος του στις σύγχρονες κοινωνίες είναι πολύπλευρος, ενώ η σύγχρονη Ιατρική Επιστήμη έχει υιοθετήσει τη διεπιστημονική προσέγγιση, με τη συνεργασία και άλλων επαγγελμάτων υγείας, συναφών με την Ιατρική Επιστήμη. Η συνεργασία αυτή απαιτεί εκ μέρους του γιατρού την ικανότητα να κατανοεί και να μετέχει στις διεργασίες των κοινωνικών ομάδων. Ο γιατρός καλείται επίσης να παίξει ηγετικό ρόλο στην ομάδα που αποτελείται από τις λεγόμενες παραϊατρικές ειδικότητες, όπως και να συνεργάζεται αρμονικά με συναδέλφους του ή επιστήμονες συναφών επιστημών, όπως βιολόγων, φυσικών ψυχολόγων και κοινωνιολόγων.
Συνθήκες Εργασίας: Μπορεί το ιατρικό επάγγελμα να αποπνέει κύρος και γοητεία, αλλά είναι επίπονο, απαιτητικό και επιφορτωμένο με μεγάλη ευθύνη. Ο γιατρός έρχεται σε άμεση επαφή με τον άνθρωπο σε ώρες δύσκολες, όπου η παρουσία του είναι αναντικατάστατη και συχνά σωτήρια. Η ιατρική είναι, έτσι, από τις λίγες επιστημονικές και επαγγελματικές δραστηριότητες που προσφέρουν τόσο έντονη την ικανοποίηση της κοινωνικής προσφοράς. Οι συνθήκες εργασίας του γιατρού διαφέρουν ανάλογα με την ειδικότητα, την εξειδίκευσή του, αλλά και το χώρο που απασχολείται. Στο ιατρείο του εργάζεται σε ευχάριστο περιβάλλον με ωράριο που ο ίδιος διαμορφώνει. Όταν όμως εργάζεται σε νοσοκομείο ή άλλους χώρους, αντιμετωπίζει συχνά δύσκολες συνθήκες και ασκεί το επάγγελμά του κάτω από καταστάσεις έντασης, πίεσης και άγχους, ενώ πολλές φορές είναι εκτεθειμένος σε επικίνδυνες ουσίες ή μικρόβια. Για το λόγο αυτό πρέπει να τηρεί σχολαστικά τους κανόνες υγιεινής και ασφάλειας, που προβλέπονται για την ειδικότητα του, και να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός κατά την χρήση της περίπλοκης ιατρικής τεχνολογίας. Οι εφημερίες για τους γιατρούς που απασχολούνται σε νοσοκομεία ή κλινικές, τους αναγκάζουν να εργάζονται πολλές ώρες μέρα και νύχτα, ενώ τα έκτακτα και επείγοντα περιστατικά τους υποχρεώνουν να είναι σε διαρκή ετοιμότητα. Επιπλέον, ορισμένες ειδικότητες αντιμετωπίζουν ειδικούς επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως οι ακτινολόγοι και οι ακτινοθεραπευτές που διατρέχουν κίνδυνο από την έκθεση τους σε ακτινοβολίες. Ο γιατρός πρέπει να παρακολουθεί την επιστημονική βιβλιογραφία της ειδικότητάς του, όπως και να ταξιδεύει πολύ συχνά στο εσωτερικό ή το εξωτερικό προκειμένου να συμμετέχει σε συνέδρια και να ενημερώνεται για τις εξελίξεις στην ειδικότητάς του και την ιατρική επιστήμη γενικότερα.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες: Η πιστή τήρηση του «Όρκου τού Ιπποκράτη» που δίνει ο γιατρός όταν αποκτήσει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, πρέπει να αποτελεί δέσμευση για το λειτούργημα που καλείται να επιτελέσει. Δηλαδή, απαιτείται να έχει υψηλό αίσθημα ευθύνης, επαγγελματική ευσυνειδησία και αγάπη για τον άνθρωπο. Ο γιατρός πρέπει να διαθέτει επίσης αποφασιστικότητα, επιδεξιότητα και παρατηρητικότητα. Επιβάλλεται να είναι ευγενικός, πρόθυμος, εχέμυθος και συνεπής. Συχνά, οι κακές συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζεται, η πίεση του χρόνου και η σοβαρότητα ενός περιστατικού απαιτούν ψυχραιμία αλλά και ψυχική και σωματική αντοχή. Επίσης, πρέπει να είναι μεθοδικός, συνεργάσιμος, να διαθέτει υπομονή, επικοινωνιακές δεξιότητες και να διακρίνεται για την εργατικότητα και το ήθος του. Ακόμη, απαραίτητα προσόντα είναι η καλή γνώση ξένων γλωσσών και κυρίως της αγγλικής, καθώς και η δεξιότητα στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Προϋπόθεση για μια επιτυχημένη καριέρα είναι η επιστημονική κατάρτιση και η συνεχής ενημέρωσή του σχετικά με τις εξελίξεις που σημειώνονται στην ειδικότητά του.
Σπουδές: Σπουδές ιατρικής μπορούν να γίνουν στην Ιατρική Σχολή των Πανεπιστημίων Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πάτρας, Θεσσαλίας Ιωαννίνων, Θράκης, Κρήτης. Η διάρκεια των σπουδών είναι 12 εξάμηνα, με εργαστηριακές και πρακτικές ασκήσεις. Οι πτυχιούχοι πριν αρχίσουν την εκπαίδευσή τους για την απόκτηση ειδικότητας πρέπει να υπηρετήσουν για ένα χρόνο σαν γενικοί ιατροί σε αγροτικό ιατρείο. Για την άσκηση επαγγέλματος είναι απαραίτητη η άδεια που χορηγείται από το Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας. Μετά την απόκτηση άδειας οι γιατροί ειδικεύονται σε όποια αναγνωρισμένη ιατρική ειδικότητα, ύστερα από σπουδές και άσκηση τριών μέχρι και επτά ετών ανάλογα την ειδικότητα. Η πρακτική άσκηση γίνεται σε Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία. Οι γιατροί μπορούν να κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Μπορούν επίσης να φοιτήσουν στη Στρατιωτική Σχολή Σ.Σ.Α.Σ στο ιατρικό τμήμα, όπου η φοίτηση διαρκεί 12 εξάμηνα. Οι ειδικότητες που μπορεί να ακολουθήσει κάποιος είναι: Αγγειοχειρουργική, Αθλητιατρική, Αιματολογία, Ακτινοδιαγνωστική, Ακτινοθεραπευτική, Αλλεργιολογία, Αναισθησιολογία, Ανοσολογία, Γαστρεντερολογία, Γενική Ιατρική, Δερματολογία- Αφροδισιολογία, Ενδοκρινολογία, Ιατροδικαστική, Ιατρική Εργασίας, Καρδιολογία, Κοινωνική Ιατρική, Κυτταρολογία, Μαιευτική- Γυναικολογία, Μικροβιολογία, Νευρολογία, Νευροχειρουργική, Νεφρολογία, Ορθοπεδική, Ουρολογία, Οφθαλμολογία, Παθολογία, Παθολογοανατομία, Παιδιατρική, Παιδοψυχιατρική, Πλαστική- Επανορθωτική Χειρουργική, Πνευμονολογία-Φυματιολογία, Ρευματολογία, Φυσική Ιατρική- Αποκατάσταση, Χειρουργική Θώρακος, Χειρουργική Παίδων, Χειρουργική, Ψυχιατρική, Ωτορινολαρυγγολογία. Σπουδές στην Ιατρική μπορούν να γίνουν επίσης στο εξωτερικό και σε χώρες που έχουν διαπιστεύσει τις Πανεπιστημιακές τους Σπουδές. Εφόσον κάποιος αποφοίτησε από Πανεπιστήμιο του εξωτερικού, οφείλει να δώσει εξετάσεις στον ΔΟΑΤΑΠ (Διεπιστημονικός Οργανισμός Αναγνώρισης Τίτλων Ακαδημαϊκών και Πληροφόρισης) πρώην ΔΙΚΑΤΣΑ, για να αναγνωριστούν τα ακαδημαϊκά και τα επαγγελματικά του δικαιώματα. Επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι, οι ενδιαφερόμενοι για τις Ιατρικές Σχολές των Πανεπιστημίων του εξωτερικού, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί για την επιλογή του Πανεπιστημίου που θα φοιτήσουν στην Ιατρική Σχολή, ενώ η επαφή τους με τον ΔΟΑΤΑΠ και το ΥΠΕΠΘ, θα τους διευκολύνει να επιλέξουν Πανεπιστήμιο του εξωτερικού, που αναγνωρίζεται από τον ΔΟΑΤΑΠ.
Επαγγελματικά Δικαιώματα: Αδεια άσκησης επαγγέλματος χορηγείται από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας ύστερα από πρακτική άσκηση διάρκειας 1 (ενός) χρόνου, η οποία συνήθως γίνεται σε αγροτικά ή ημιαστικά ιατρεία. Μετά την απόκτηση της άδειας άσκησης επαγγέλματος ο Ιατρός μπορεί να ειδικευτεί σε μία από τις αναγνωρισμένες ιατρικές ειδικότητες, οι οποίες αποκτώνται σε πανεπιστημιακές κλινικές ή αναγνωρισμένα νοσηλευτικά ιδρύματα, ύστερα από σπουδές και άσκηση 3 μέχρι 7 χρόνων (η διαφορετική διάρκεια εξαρτάται από την ειδικότητα). Μπορεί να ασκήσει το επάγγελμα του ως ελεύθερος επαγγελματίας σε δικό του ιατρείο. Με υπαλληλική σχέση μπορεί να εργασθεί στο Δημόσιο (σε δημόσιο νοσοκομείο ως ιατρός του ΕΣΥ, σε ασφαλιστικό οργανισμό, ως σχολίατρος κλπ.) ή στον ιδιωτικό τομέα (σε ιδιωτικά νοσηλευτικά ιδρύματα, επιχειρήσεις, εργοστάσια κλπ.). Μετά την απόκτηση της ειδικότητας του ο Ιατρός που επιλέγει να εργαστεί στο δημόσιο τομέα της Υγείας προσλαμβάνεται σε νοσοκομείο με το βαθμό του Επιμελητή Β. Η προαγωγή του στον επόμενο βαθμό, του Επιμελητή Α, προϋποθέτει προϋπηρεσία τουλάχιστον τεσσάρων χρόνων και την προκήρυξη αντίστοιχης θέσης. Πέντε χρόνια αργότερα, και εφόσον πάλι προκηρυχθεί θέση, ο ιατρός μπορεί να προαχθεί στο βαθμό του Διευθυντή. Οι ιατροί του ΕΣΥ δεν έχουν δικαίωμα να διατηρούν ιδιωτικό ιατρείο και να ασκούν ιδιωτική Ιατρική. Ο γιατρός που θα ακολουθήσει πανεπιστημιακή σταδιοδρομία, μπορεί παραλλήλως να διατηρεί και ιδιωτικό ιατρείο. Τέλος. ιδιωτικό ιατρείο μπορούν να διατηρούν και οι ιατροί που εργάζονται σε ιδιωτικές κλινικές ή ιατρικά κέντρα. Συλλογικοί φορείς που εκπροσωπούν το επάγγελμα είναι ο Πανελλήνιος και οι Νομαρχιακοί Ιατρικοί Σύλλογοι, η ΕΙΝΑΠ και οι αντίστοιχες κλαδικές Ιατρικές Εταιρείες.
Τομείς Απασχόλησης και Προοπτικές Αγοράς Εργασίας: Οι γιατροί μπορούν να εργαστούν στο δημόσιο ή ιδιωτικό τομέα (νοσοκομεία, κλινικές, κέντρα υγείας, ασφαλιστικούς φορείς κ.λπ.) ή ως ελεύθεροι επαγγελματίες σε δικό τους ιατρείο στη χώρα μας ή σε χώρες τη Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ακόμη να ασχοληθούν με την επιστημονική έρευνα στον τομέα της ειδικότητάς τους. Το επαγγελματικό ισοζύγιο του κλάδου είναι αρνητικό. Η αναλογία γιατρών, που αντιστοιχούν ανά κάτοικο στην Ελλάδα είναι από τις μεγαλύτερες στον κόσμο. Η υπερπροσφορά εργασίας έχει δημιουργήσει πλασματική ζήτηση ιατρικών και φαρμακευτικών υπηρεσιών, που οφείλονται στις ανάγκες επιβίωσης των υποαπασχολούμενων γιατρών, με ό,τι αρνητικό συνεπάγεται για την υγεία του πληθυσμού. Για τους παραπάνω λόγους έχει προταθεί η σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Προγραμματισμού Επαγγελμάτων Υγείας, που θα καθορίζει την έκδοση αδειών άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος κατά γεωγραφική περιοχή ή ειδικότητα. Το επάγγελμα του ιατρού είναι κατοχυρωμένο, με μεγάλη κοινωνική υπόληψη και καλές αποδοχές. Παρ’ όλη την ύπαρξη στη χώρα μας πολλών ειδικευμένων ιατρών το επάγγελμα δεν διέρχεται ουσιαστικά κρίση. Οι ανάγκες πρόληψης και θεραπείας από ασθένειες θα είναι πάντοτε υπαρκτές, ιδίως σε μια κοινωνία που ζει σε διαρκώς εντονότερους ρυθμούς και σε επιβαρυμένες περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι συχνά επικίνδυνες, εντατικές και κουραστικές συνθήκες εργασίας, οι δυσκολίες στον διορισμό των ειδικευόμενων ιατρών και ο χαμηλός εισαγωγικός μισθός των ειδικευμένων λογίζονται στα αρνητικά σημεία του επαγγέλματος.
Πηγές Πληροφόρησης:· Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ιατρική Σχολή, Μ. Ασίας 10- Γουδί, ΤΚ:11527 Αθήνα, Γραμματεία τηλ.: 210-7462002, 210-7462003, fax:7462050, Website:
http://www.med.uoa.gr/· Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Πανεπιστημιούπολη, ΤΚ:54006 Θεσσαλονίκη, τηλ.:2310-999283, 999274, 999268, 999184, 2310-999293, fax: 2310-999283, Website:
http://www.med.auth.gr/, E-mail: info@med.auth.gr